Veertien hogescholen hebben de handen ineen geslagen en bieden vanaf dit jaar onder één noemer de interessante hbo-deeltijdopleiding Ad PEP aan: de opleiding Associate degree Pedagogisch Educatief Professional. Hiermee kun je als mbo’er doorgroeien naar functies als pedagogisch coach, kindmentor, leraarondersteuner of pedagogisch specialist.
Door de wet IKK zijn er strengere regels gekomen in de kinderopvang. Niet alleen wat betreft vaste gezichten voor kinderen, ook moet elke kinderopvangorganisatie een pedagogisch coach hebben die collega’s kan ondersteunen en coachen. Een afgeronde tweejarige hbo-opleiding (Ad) is ideaal als basis voor deze functie. In de opleiding bouw je voort op je jarenlange praktijk in de kinderopvang of andere werksoort, je krijgt verdieping en een bredere blik. Je leert over samenwerken tussen professionals van jeugdhulporganisaties, onderwijs en kinderopvang, over het opzetten van integrale kindcentra, over het professionele netwerk rondom het kind en je eigen kinderopvangorganisatie of school. En je leert anderen – zowel kinderen als collega’s – pedagogisch of educatief te ondersteunen.
Tikje anders
Dat is ongeveer het verhaal, want de veertien Ad Pep-opleidingen zijn net allemaal een tikje anders. Dit komt omdat ze in de afgelopen tien jaar her en der uit de grond zijn geschoten en elk zijn eigen specialisatie had. De één was meer gericht op pedagogiek, de ander meer op educatie. De één richt zich op kinderen van nul tot zeven jaar, de ander op nul tot zestien jaar. Het zijn accentverschillen. Afhankelijk van de behoefte van het veld zal de ene hogeschool bijvoorbeeld kiezen voor een deeltijdopleiding en de andere voor de fulltime opleiding. Ook kiezen de hogescholen hun eigen didactisch uitgangspunt, zoals de keuze voor kennisoverdracht en toetsing of juist voor het werken met competenties, reflecties en integrale toetsing.
T-shaped
Maar in de komende jaren moeten deze verschillen zo veel mogelijk verdwijnen en zullen alle hogescholen zich richten op:
- specialisatie in het pedagogisch ondersteunen van kinderen (en hun ouders) in hun ontwikkeling
- ondersteuning en coaching van collega’s
- specialisatie in de zorg voor kinderen die extra zorg nodig hebben
- specialisatie in educatieve ondersteuning
Deze specialisaties zijn ontwikkeld met het oog op het functioneren binnen een integraal kindcentrum als ‘T-shaped professional’, als iemand die over de grenzen van de eigen specialisatie kan heen kijken en kan samenwerken met andere professionals uit andere werkvelden.
‘Als echte Ad’er PEP zorg je voor verbinding tussen kinderopvang en onderwijs’, vertelt docent Marieke Wildeman. Zij geeft pedagogiek aan de Fontys Hogeschool en geeft ook les aan de Ad PEP-opleiding, die bij Fontys een samenwerking is van de afdelingen Pedagogiek en Kind en educatie (met onder andere pabo en pmk). Wildeman vertelt dat jeugdzorg iets minder centraal staat in de deeltijdopleiding, daar is vooral de hbo-studie Pedagogiek voor. ‘Wel moet je op individueel kindniveau de verbinding kunnen maken met professionals en organisaties binnen de jeugdzorg.’
Praktijk
Marieke Wildeman vertelt ook dat de Ad PEP bij Fontys bewust een deeltijdopleiding is, ‘omdat we juist de praktijk op de werkvloer willen versterken. We vragen van de studenten daarom ook dat zij minimaal 16 uur werken in de praktijk.’
Volgens de pedagoge is de opleiding zo opgebouwd dat studenten in het eerste jaar een brede basis krijgen, gericht op de ontwikkeling van kinderen. Met basiskennis over de verschillende pedagogische stromingen. En je leert basistechnieken, zoals gespreks- en luistervaardigheden, reflecteren, observeren en rapporteren. In het tweede jaar kies je dan voor een specialisatie als pedagogisch professional in kinderopvang of jeugdzorg of educatief professional in het onderwijs.
Grote variatie
We spreken met een andere docente pedagogiek van de Ad PEP-opleiding van Fontys, Liesbeth Vonk. Ze vertelt dat de studenten uit het hele werkveld ‘kinderen’ komen. ‘In het begin zijn ze erg gericht op hun eigen achtergrond, de kinderopvang, het onderwijs of de jeugdzorg. Dat is natuurlijk niet vreemd. Ze kiezen er meestal ook voor om in hun eigen instelling te blijven werken en te leren op hun eigen werkplek.’
Het leuke aan die variatie aan studenten is dat iedereen veel kan leren van elkaar. ‘Het brengt veel dynamiek’, zegt Vonk. ‘De leeruitkomsten van de tweejarige hbo-opleiding zijn ook goed bruikbaar in zowel kinderopvang, onderwijs als jeugdzorg. De focus in het eerste jaar is vooral gericht op pedagogiek en ontwikkelingsgericht werken en dat is voor alle drie sectoren van groot belang.’ ‘Wel is Ad PEP meer gericht op kinderopvang en onderwijs dan op jeugdzorg. Studenten uit de jeugdhulpverlening vonden het in het begin wat moeilijk om aansluiting te vinden bij medestudenten. Maar het bleek al snel te klikken met studenten die op de buitenschoolse opvang werken. Zij delen hun ervaringen met het werken met pre-pubers.’
‘Daarnaast is er een leuke leeftijd-mix, we hebben deeltijdstudenten van 21 tot 50 jaar. Jongere studenten leren van de grote ervaring van de oudere deelnemers. En ouderen krijgen weer een frisse blik door de jongeren, want die komen veelal vers van de mbo-opleiding en kennen de nieuwste pedagogische theorieën en nieuwste werkwijzen.’
Overgang naar hbo
Is de overgang van ‘mbo-minded’ naar hbo-niveau voor veel studenten geen drempel? Daar hikken veel studenten vooraf en in het begin van de studie wel tegenaan, beaamt Liesbeth Vonk. ‘Maar in de meeste gevallen onterecht. Deelnemers aan de deeltijdopleiding zijn allemaal gemotiveerd en willen graag nieuwe dingen leren. Je moet het vooral leuk vinden om inhoudelijk met de stof bezig te zijn.’
‘Er wordt zeker zelfsturing van je verwacht op hbo-niveau, maar we gooien niemand in het diepe. Veel van onze studenten kiezen juist voor de tweejarige deeltijdopleiding hbo Ad om te ervaren of hbo-niveau echts iets voor ze is. Om daarna, via een schakelmodule, alsnog in maximaal 2,5 jaar het hbo-bachelor te behalen.’
Zo kan de nieuwe Ad-PEP-opleiding mogelijkheden bieden voor mensen die uiteindelijk toch de PABO ook echt willen gaan doen. Dat levert dan ook nog nieuwe leraren op. ‘Dat lost voor de kinderopvang overigens het tekort aan pedagogisch medewerkers niet op’, zegt Vonk. ‘Wel biedt het mbo’ers meer perspectief op doorgroeimogelijkheden, waardoor het volgen van een opleiding tot pedagogisch medewerker op mbo-niveau toch extra aantrekkingskracht kan krijgen.’
Auteur: Aart Verschuur
