Category: Bezoekers

Dit artikel is een uittreksel uit KindVak Magazine 3-2021. Klik hier om het volledige artikel te lezen!

Als je denkt dat ‘risicovol spelen’ alleen hoort bij bso-kinderen, dan heb je het mis.Ook kleine kinderen zoeken spannende situaties op. Althans, situaties die wij als spannend omschrijven. Voor jonge kinderen zijn het in eerste instantie gewoon ‘situaties’.

Oefening baart kunst

Je baby van 9 maanden alleen de trap op laten kruipen, dat noemen we gevaarlijk. De risico’s daarvan zijn niet te overzien. Je baby van 9 maanden de trap op laten kruipen, terwijl jij er achter loopt, vinden we een stuk minder gevaarlijk.

Wellicht komt de gedachte in jou op: “Als ik een jong kind geen gelegenheid bied, dan gaat de interesse misschien wel voorbij, totdat hij of zij zelf die trap op en neer kan?” Dan volgt daarna alleen het punt: “Maar wanneer is dat dan en je moet ook oefenen om iets goed te kunnen.  

Zoek een balans

Als ouder of professional wil je kinderen beschermen tegen pijn. Of dat nou fysieke pijn of mentale pijn is. Aan de andere kant hebben kinderen ook ruimte nodig, ruimte om te ontdekken wie ze zelf zijn en wat ze leuk vinden. Daarnaast hebben kinderen ruimte nodig om hun grenzen te leren kennen: tot wanneer vind ik iets leuk, tot waar durf ik te gaan en hoe hoog durf ik te klimmen? Als ouder en professional is het de kunst om hierin een balans te vinden.

Reageer relaxed

Wat je als persoon ergens van vindt, begint bij jezelf. Je wordt gevormd door je genetische aanleg in combinatie met de ervaringen die je in het leven opdoet. Het is belangrijk om je hier, als ouder of professional, bewust van te zijn. Dus wat jij meeneemt in de relatie met een kind, bepaalt deels hoe een kind later met iets omgaat.

Kijk maar eens in de eigen praktijk en je zal zien dat wanneer kinderen vallen, als het patroon nog niet echt is ingesleten en zonder al te veel pijn te hebben, ze eerst naar jou kijken om te zien hoe jouw reactie is. Afhankelijk van jouw reactie zal een jong kind de reactie daarop aansluiten. Als jij rustig reageert, dan zal een kind ook relaxter reageren, dan wanneer jij er een groot drama van maakt.  

Risicovol spelen

Tegenwoordig is er steeds meer aandacht voor risicovol spelen. Risicovol spelen houdt in dat kinderen de mogelijkheid krijgen om spannende, uitdagende en avontuurlijke activiteiten te ondernemen, waarbij er een risico bestaat op een (kleine) verwonding. Kinderen vinden risicovol spelen leuk, omdat zij spanning en ook trotse gevoelens kunnen ervaren.

Onderzoek toont aan dat risicovol spelen een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van kinderen. Een aantal voordelen van risicovol spelen is dat kinderen risico’s leren inschatten, dat ze cognitieve vaardigheden ontwikkelen om de juiste beslissingen te nemen als ze zich in een risicovolle situatie bevinden en dat hun zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen groter wordt. Ook worden direct verschillende ontwikkelingsgebieden gestimuleerd, zoals de motoriek, en werken kinderen aan hun sociale vaardigheden.

Over de auteurs:

Marije Magito (marije@hetjkc.nl) is directeur van Stichting Jonge Kind Centrum, een organisatie die educatieve diensten aan ouders met hun jonge kind biedt. Zij is lid van de adviesraad van de KindVak.   

Mireille David (m.david@cedgroep.nl) is pedagoog en werkzaam als Senior Innovatie- en organisatieadviseur bij de CED-Groep. Zij is lid van de adviesraad van de KindVak en redacteur voor KindVakmagazine. Mireille schreef het boek De gelukkige pm’er voor alle bezoekers van de KindVak in januari 2020.

Dit is een uittreksel van het artikel in KindVak Magazine 3-2021. Klik hier om het volledige artikel te lezen!

De afgelopen jaren is er veel gaande als het gaat om de inrichting van de speelruimte. Betontegels eruit en meer ruimte voor groen. Ook in de kinderopvang. Het zorgt voor aantrekkelijke buitenruimte waar kinderen vaak ook meer te beleven hebben.

‘Buitenspelen is leuk!‘
Dat zeggen bijna alle kinderen. Maar het is veel meer dan alleen maar leuk als we kijken naar wat kinderen laten zien in hun spel. Het is van groot belang voor de ontwikkeling van een kind. Buitenspel is een moment van de kinderen. Een moment waarin ze zelf voor keuzes komen te staan en deze met elkaar moeten afwegen. Dat maakt dat buitenspelen een grote bijdrage kan leveren aan de fysieke, motorische, creatieve, cognitieve, emotionele en sociale ontwikkeling van het kind. Ieder kind heeft ruimte nodig om zichzelf te ontwikkelen en om grenzen te verleggen, een plek om met creativiteit een eigen spel te spelen. 

Buiten kan dat beter dan binnen omdat hiervoor meer mogelijkheden zijn en er meer gelegenheid is om grenzen te verleggen en eindeloos te oefenen. Zo bevordert buitenspelen vaardigheden als rennen, klimmen, springen, glijden, gooien, vangen, schoppen, schommelen en buigen. Tijdens het buitenspelen leren kinderen bovendien hun creativiteit te gebruiken en ontwikkelen ze hun fantasie. Kinderen maken daarnaast zelf hun spelregels, werken samen of concurreren met elkaar. Hierdoor leren ze om te gaan met winnen en verliezen en ontwikkelen ze emotionele vaardigheden als empathie, flexibiliteit en zelfbewustzijn.

Maar dit alles zegt nog weinig over een groene invulling van de speelruimte. Toch zal je zien zodra groen wordt toegevoegd aan de speelruimte dit gelijk positieve invloed heeft op goede zonering, ruimtelijk opbouw, uitdaging en structuur. Daarnaast komt een groene spelomgeving een veel vriendelijkere uitstraling en maakt het een aangenamere plek om te verblijven. Maar daarnaast heeft ruimte voor groen heeft nog veel meer voordelen. Onder ander voor klimaatadaptatie, tegen hittestress en duurzaam omgaan met (hemel)water. In de kinderopvang wordt vaak gekozen voor schaduwdoeken, terwijl een paar bomen de buitenruimte veel meer koelen. Tegels houden op warme dagen warmte vast. Een boom zorgt voor verkoeling. Onder een schaduwdoek blijft de warme lucht veel meer hangen, maar kan deze wel tussen bladerdek opstijgen. Bomen verdampen op warme dagen ook veel vocht wat ook maakt dat de omgeving koeler wordt. En door in het najaar blad juist even te laten liggen, hebben de kinderen met deze losse natuurlijke materialen tal van andere spelmogelijkheden.

Over de auteur: Eelco Koppelaar is specialist in speelruimte, zijn ontwerp- en adviesbureau verzorgt ontwerpen voor kinderopvang, scholen, recreatie en openbare ruimte waarin groen de hoofdrol heeft.

Dit bericht is een uittreksel van het interview uit KindVakMagazine 2-2021. Lees het hier helemaal!

Sinds de invoering van extra kwaliteitsregels voor de kinderopvang (vanuit de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang, IKK) is het volgen van een babycursus verplicht voor pedagogisch medewerkers die op een babygroep werken. Zo’n cursus is wel even puffen. Maar pedagogisch medewerkers zijn razend enthou­siast.

We spreken drie pedagogisch medewerkers die op babygroepen werken. Christel Vlahovl­jak-Van Beek werkt op een verticale groep bij Partou Prikkebeen in Leiden. Elisabeth Griep en Natasja Maassen zijn medewerkers op ba­bygroepen van Bink kinderopvang. Elisabeth werkt bij Toermalijn in Hilversum, Natasja bij Duinpaleis in Soest, beiden op een horizonta­le groep. Van alle drie mag je wel zeggen dat werken met baby’s hun passie is.

Jullie hebben alle drie vele jaren terug je pedagogische opleidingen afgerond. Nu heb je een IKK-baby-cursus gevolgd. Hoe zag dat eruit?

NATASJA: ‘Ik heb net voor het begin van de coronatijd de IKK-babycursus gevolgd, die werd aangeboden door De Lindenkracht. Met tien pedagogisch medewerkers gingen we acht hele dagen naar school. De cursus was erg intensief, het was zeker geen oppervlak­kig aanbod. We moesten enkele boeken le­zen, presentaties geven, opdrachten uitvoe­ren op de werkvloer en we kregen huiswerk.’

CHRISTEL: ‘Ik heb de cursus volledig online ge­daan, die werd aangeboden door E-school­kinderopvang. Dat ik de cursus online volgde kwam deels door corona, maar ook omdat ik al vergevorderd was in mijn zwangerschap. Ik mocht toen niet meer op de groep werken. In mijn praktijkopdrachten moest ik filmpjes beoordelen, daarin stonden steeds hele dui­delijke opdrachten over wat je in bepaalde si­tuaties moest doen en laten. Of ik kreeg een filmpje te zien en daarna de vraag: welke sig­nalen zie je bij deze baby?’

‘Verder kon ik altijd terecht bij onze pedago­gisch coach, als ik specifieke vragen had of iets onduidelijk vond. Met de pedagogisch coach heb ik, naar aanleiding van mijn op­drachten, heldere doelen geformuleerd waar­mee ik dan verder kon op de groep.’

Pas je wat je hebt geleerd op de cursus nu toe in je dagelijkse werk? Wat doe je anders dan vroeger?

CHRISTEL: ‘Ik had natuurlijk tijdens mijn peda­gogische opleiding al veel geleerd over ba­by’s. Over hoe ze denken, handelen en doen. Ook in onze teamvergaderingen krijgt exper­tise altijd een plek. Ik wist het allemaal wel. Maar toch is het handig om extra zaken te leren. Ik kan me nu sterker maken tegenover ouders en praat makkelijker en met meer kennis tijdens rondleidingen voor ouders.’

‘Verder voelt het vooral als verfrissend. Zo’n cursus gaat overal diep op in. We zijn ons bijvoorbeeld op de groep bewust geworden dat we vroeger altijd zachtjes muziek hadden aanstaan. Na mijn cursus besefte ik hoe hef­tig alles is voor baby’s. Muziek, gillende kin­deren, geuren. Sindsdien hebben we nooit meer muziek aanstaan.’

ELISABETH: ‘Wij gaan op de groep nu bewus­ter om met feed back geven. Dat is enorm belangrijk. De cursus leerde me dat je voor­al baby’s eerst moet observeren en dan pas conclusies moet trekken. Mijn collega wees me erop dat ik daar te snel in was. Ik trek soms te snel conclusies. Nu neem ik de tijd en observeer de baby eerst goed, pas daarna kijk ik wat hij nu precies nodig heeft. Ik had vroeger soms last van een tunnelvisie: “Ik ben dit gedrag al zo vaak tegengekomen bij ande­re kinderen, dus daarom zal de baby om die reden ook nu wel huilen.”’

NATASJA: ‘Ik heb enorm veel geleerd over hoe je stress kunt reduceren bij baby’s. Hoe je nog meer veiligheid en geborgenheid kan bieden, door ze individuele aandacht te geven. Zodat ze eerst aan jou kunnen wennen, de eerste weken.’

‘En ik heb veel geleerd over spiegelen, over hoe je met je eigen gedrag onrust kunt over­brengen op de baby. Want als je zelf druk en onrustig bent, spiegelen kinderen dat. Als je zelf relaxed blijft, komt dat ook over op de kinderen. Zelf deed ik dat al wel goed, maar een collega van me was altijd vrij stresserig. Die doet het na haar babycursus nu super­goed. Ze is rustiger, geeft één-op-éen aan­dacht en let beter op signalen. Daar worden de baby’s ook relaxed van.’

De auteur van dit interview is Aart Verschuur, hoofdredacteur BBMP en al 20+ journalist in deze branche.

Dit bericht is een uittreksel van het hele artikel uit KindVakMagazine 2-2021. Lees hem hier volledig!

Breng je je kersverse aanwinst binnen het gezin naar de kinderopvang, dan wil je uiteraard als ouder of verzorger dat jouw baby zich daar gelukkig voelt. In de praktijk blijkt daar niet heel veel voor nodig te zijn, als professionals zich bewust zijn van hun aanpak.

ONVERDEELDE AANDACHT

De professionalisering voor pedagogisch medewerkers die met baby’s werken, heeft een toevlucht genomen en dat juicht ieder­een toe. De opvang voor baby’s moet serieus genomen worden. Voorkom dat de allerjong­sten als ‘aantallen’ gezien worden, als aan­tallen waarmee geschoven wordt zodat de beroepskracht-kindratio klopt.

Wie voor een babygroep kiest, die weet dat sommige elementen daarbij tijd kosten. Denk bijvoorbeeld aan het ‘flessen’. Je moet hier geduld voor hebben en het niet als belemme­ring zien dat dit nu eenmaal tijd kost. Maak gebruik van dit soort momenten om een baby een-op-een aandacht te geven.

Als je naar baby’s kijkt, dan worden zij echt gelukkig als ze deze kwalitatieve aandacht krijgen. ‘Onverdeelde aandacht’, zoals dit ook wel door de kinderarts en pedagoog Emmi Pikler genoemd werd. Deze onverdeel­de aandacht kan je geven door de tijd te ne­men als je een gesprekje voert, een kiekeboe spelletje speelt of een babymassage geeft. Op die manier kunnen baby’s emotioneel even bijtanken en dat hebben deze jonge kin­deren nodig. Het helpt als je hier iedere dag bewust de tijd voor neemt en dit opneemt in de dagplanning.

TOPSPORT

De Universiteit van Utrecht en Sardes heb­ben samen een babyhandreiking geschreven waarin tips staan voor pedagogisch mede­werkers om de educatieve opvangkwaliteit te verbeteren.

De tips zijn ingedeeld in vier categorieën: be­wegingsruimte en inrichting, vroege taalon­dersteuning, ondersteunen van exploratie en spel en contact maken tussen kinderen.

Een opvallend item in deze handreiking is de vermelding dat uit de LKK (Landelijke Kwa­liteitsmonitor Kinderopvang) blijkt dat er kwaliteitsverschillen zijn tussen de opvang in horizontale en verticale groepen. Zo is de emotionele en educatieve kwaliteit van ba­by’s en dreumesen in horizontale groepen hoger dan in verticale groepen. Dit komt on­der meer omdat het voor pedagogisch mede­werkers lastiger is om bij alle kinderen goed aan te sluiten, als de leeftijdsgroepen gevari­eerd zijn. Het werken op een verticale groep, wordt daarom ook wel als ‘topsport’ gezien, want het is hard werken om alle kinderen in de groep voldoende aandacht te geven en ze daarbij ook nog te stimuleren in hun ontwik­keling.

ONDERLINGE ONTMOETING

Een uitdaging bij het werken met baby’s, is rekening houden met de onderlinge ontmoe­ting tussen kinderen. Medewerkers van ver­ticale groepen maken zich vaak zorgen over de veiligheid van de baby’s en zijn daardoor geneigd ze af te schermen van de rest van de groep. Als je zorgt voor een afgebakende plek op de grond, waar baby’s rustig kunnen liggen en met elkaar in contact komen, dan biedt je al deels ruimte voor deze onderlin­ge ontmoeting. Om ook met oudere kinderen in contact te komen, kan je het ‘Singeruurtje’ inzetten. Hierbij zit je als professional samen met de baby’s op de grond, op een plek in de ruimte. Een plek het liefst tegen de muur, zodat je uit de loop zit maar wel in de groep. Je kan baby’s dan beschermen als dat nodig is en je geeft alle kinderen in de groep op die manier de kans elkaar onderling te ontmoe­ten.

BEWUSTE AANPAK

Heb je een babygroep of verticale groep waarin je ook baby’s opvangt, neem dan als team de tijd om met elkaar te bespreken wat jullie nog kunnen aanscherpen om ervoor te zorgen dat alle baby’s zich gelukkig voelen. Door bewust na te denken over de aanpak en afspraken met elkaar te maken over de opvang van deze jonge kinderen, zorg je er­voor dat baby’s en hun ouders of verzorgers gelukkig zijn met de opvang die jullie bieden.

Auteurs: Mireille David, CED Groep en Marije Magito, Het Jonge Kind Centrum