Steeds meer gastouders richten zich op hun professionaliteit. Zij zorgen er daarmee niet alleen voor dat kinderen in een huiselijke omgeving worden opgevangen, maar ook dat zij kinderen volgen en stimuleren in hun ontwikkeling, bij voorkeur met een erkend VVE-programma. Een voorbeeld van zo’n programma is Uk & Puk. Met Uk & Puk kunnen jonge kinderen aan uiteenlopende activiteiten deelnemen, waarbij de pop Puk vaak een rol vervult. Hij is echt een maatje van de kinderen bij kinderdagverblijven en peuterspeelzalen en nu dus ook binnen gastoudergezinnen.
Dat VVE iets anders is dan een ‘vereniging voor eigenaren’ weten professionals die met kinderen werken al vele jaren. In de periode 2002 tot en met 2006 volgden veel leerkrachten uit de onderbouw en medewerkers van peuterspeelzalen een training voor erkende VVE-programma’s, zoals Piramide en Kaleidoscoop. Na verloop van tijd sloten steeds meer pedagogisch medewerkers van kinderdagverblijven en zelfs consultatiebureaus aan, om een doorgaande lijn van voor- naar vroegschool (van de periode vóór de basisschool naar groep 1 en 2) te creëren. In diverse gemeenten wordt er dan ook door alle basisscholen en kinderopvangorganisaties met eenzelfde VVE-programma gewerkt.
“Uk & Puk werkt met thema’s die aansluiten bij de belevingswereld van de jonge kinderen.”
Inspelen op de belevingswereld
Veel VVE-programma’s besteden aandacht aan de totale ontwikkeling van jonge kinderen, van de sociaal-emotionele ontwikkeling tot de ontluikende geletterdheid. Dit geldt ook voor het programma Uk & Puk, samengesteld voor kinderen tussen nul en vier jaar. “Uk & Puk werkt met thema’s die aansluiten bij de belevingswereld van jonge kinderen,” vertelt Els Groenewoud, coördinator van Uk & Puk. “Jonge kinderen komen niet snel een Indiaan of Eskimo op straat tegen, maar ziek zijn of feest vieren is wel herkenbaar.” Uk & Puk maakt gebruik van deze herkenbaarheid met tien uitgewerkte thema’s die dichtbij de kinderen staan, zoals: ‘Ik en mijn familie’ en ‘Eet smakelijk’. Bij ieder thema hoort een katern met activiteiten voor kinderen van nul tot vier jaar. De pop Puk speelt een belangrijke rol in de uitvoering van de methode. Zo gaan kinderen op zoek naar Puk door een draad te volgen of helpen zij Puk zijn neus te snuiten als ze ontdekken dat hij verkouden is. Puk maakt veel mee in de groep en logeert zelfs thuis bij de kinderen. De pop wordt dan ook vaak herkend als hij mee op stap is in de dierentuin of gast is op een verjaardagsfeest.
Gastouders
Opvallend is de groeiende vraag van gastouders. Niet alleen de behoefte naar praktische observatie- en registratiemodellen, maar ook de behoefte om te werken met een totaalprogramma om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren, groeit enorm. Ouders kiezen soms bewust voor een gastoudergezin, omdat zij vinden dat hun kind op een bepaald gebied meer aandacht nodig heeft dan op een kinderdagverblijf mogelijk is. “Mijn zoontje heeft een aantal allergieën en als hij daarmee in aanraking komt, treedt een heftige reactie op. Onze gastouder is hier erg alert op. Er staat een aparte kinderstoel voor hem klaar en zijn slaapzak en slabbetjes komen niet in aanraking met die van andere kinderen,” laat een moeder weten. Ook voor deze kinderen is het belangrijk dat zij uitgedaagd worden in hun ontwikkeling, en dat gastouders hun ontwikkeling volgen en kunnen vergelijken met ‘het gemiddelde kind’. Op die manier kan ook bekeken worden of een bepaalde aanpak effect heeft, zodat er (indien nodig) tijdig maatregelen kunnen worden genomen.
VVE voor gastouders
Het VVE-programma Uk & Puk is opgenomen in de lijst van erkende interventies van het NJI en heeft de afgelopen jaren laten zien een bruikbaar programma voor kinderen van nul tot vier jaar te zijn, zowel in kinderdagverblijven als op peuterspeelzalen. De CED-Groep heeft dan ook besloten geen compleet nieuw VVE-programma voor gastouders te ontwikkelen om aan de groeiende vraag van gastouders te beantwoorden. Groenewoud: “Veel gastouders kennen de programma’s Uk & Puk, Puk & Ko en het aansluitende programma Ik & Ko voor de basisschool. Deze manier van werken hierbij spreekt hen erg aan.” De nieuwe methode Sil op School voor groep 1 en 2, die digitaal verspreid wordt en gebruik maakt van actuele thema’s, bijvoorbeeld ‘Geen troep op de stoep’ en ‘De kleine Rembrandt’, sluit ook aan op Uk & Puk. Eerder verschenen hiervoor al thema’s zoals ‘Hup Holland Hup’ (over het WK voetbal) en ‘Pepernoten en kerstkransjes’ in de Decembermaand. Beide programma’s maken gebruik van thema’s die dichtbij de kinderen staan, bieden activiteiten voor alle ontwikkelingsgebieden, houden daarbij de doelen goed in de gaten en maken gebruik van een pop om de betrokkenheid van kinderen te vergroten. Bij het programma Sil op School is er naast de jongenspop Sil (een soort oudere versie van Puk) ook het vriendinnetje Lis. Zij maken samen allerlei avonturen mee. Door al deze aspecten van beide programma’s is er sprake van een duidelijke doorgaande lijn van voor- naar vroegschool.
Effectiviteit
“Wij hebben een speciaal katern voor gastouders uitgebracht met voldoende handvatten om als gastouder Puk een plaats in het gastgezin te geven,” vult Susanne de Kruif, auteur van ‘Uk & Puk voor gastouders’, aan. In dit katern wordt ingegaan op de mogelijkheid om echte activiteiten te ondernemen, routines in het gastgezin te implementeren, en ouders te betrekken bij de manier van werken. Ook zijn er een aantal extra’s opgenomen. De Kruif: “Wij verwachten dan ook dat gastouders met dit katern in handen jonge kinderen op een aantrekkelijke manier in hun totale ontwikkeling zullen stimuleren, rekening houdend en juist ook gebruikmakend van deze specifieke vorm van kinderopvang.”
Auteur: Mireille David
