Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is één van de belangrijkste middelen die we hebben om vroege leer- en taalachterstanden tegen te gaan. Maar er is ook veel kritiek: de huidige VVE-methodes zouden nauwelijks effect hebben, zeker als er geen sprake is van afstemming tussen VVE en groep 1 van de basisschool.
De voorschool kan beter
Dit wordt bevestigd door de Organisatie voor Europese Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in een recent rapport over de staat van het Nederlandse onderwijs. Over het algemeen, zo schrijven de auteurs, presteert het Nederlandse onderwijsbestel uitstekend ten opzichte van andere OESO-landen. Met name de inzet en kwaliteit van leerkrachten en de mogelijkheden voor innovatie worden geroemd.
Toch zijn er ook verbeteringen nodig. Het eerste verbeterpunt dat genoemd wordt is VVE. Het rapport vermeldt:
“Early childhood education and care (ECEC) can have extensive benefits, particularly for disadvantaged children. This review recommends that the quality of general ECEC services should be strengthened through the development of a curriculum framework, and by improving and standardising the qualifications and training of ECEC staff. At the same time, the review argues that the Netherlands should move towards a more integrated approach to ECEC provision.”
Met deze roep om meer integrale VVE-diensten volgt de OESO de aanbevelingen van prominente Nederlandse organisaties en individuen, zoals de PO-Raad, de Sociaal-Economische Raad, hoogleraar Ruben Fukkink en de regiegroep Kindcentra 2020.
De politiek reageert
Ondanks deze ogenschijnlijke eensgezindheid over de noodzakelijke VVE-hervormingen blijven sommige politici achterlopen. Zo presenteerde Staatssecretaris van OCW Sander Dekker onlangs de resultaten van een groot onderzoek door het Centraal Planbureau (CPB) naar de effectiviteit van VVE. Het rapport concludeert dat risicokinderen die VVE hebben ontvangen in groep 1 en 2 minder vaak blijven zitten dan kinderen die geen VVE hebben gehad. In tegenstelling tot wat eerder onderzoek heeft uitgewezen heeft VVE volgens dit jongste onderzoek dus wel degelijk nut. Wel is de educatieve kwaliteit van het VVE-aanbod volgens het rapport voor verbetering vatbaar.
Dekker is blij met deze conclusies en heeft 4,7 miljoen euro per jaar vrijgemaakt voor kleine gemeenten om de basisvoorwaarden voor de kwaliteit van VVE te verhogen en de kennis en kwaliteiten van pedagogisch medewerkers te vergroten.
Dekker beantwoordt hiermee aan het eerste deel van het OESO-advies, maar negeert zijn eigen belofte om ook te reageren op de roep om integrale VVE. Dit terwijl Dekker wel met regelmaat spreekt over de noodzaak om knellende regelgeving die de integratie van kinddiensten belemmert te schrappen (wat integrale VVE gemakkelijker zou maken). Bovendien stemde zijn partij (de VVD) tegenstrijdig genoeg afgelopen december tegen de motie-Yücel, die het aanbieden van opvang en onderwijs vanuit één organisatie mogelijk moet maken.
Inconsistentie
Er is, kortom, weinig consistentie te ontdekken in het beleid dat Dekker voor ogen staat: aan de ene kant spreekt hij openlijk over het belang van de versoepeling van regelgeving en de inzet van integrale VVE, en belooft hij aan de adviezen van experts tegemoet te komen. Aan de andere kant komt er weinig van deze beloftes terecht en vertalen zijn woorden zich naar een beleid dat slechts op één poot hinkt.
Investeringen in de kwaliteit van het huidige VVE-aanbod zijn uiteraard belangrijk, maar ze raken de rand van het doelwit in plaats van de roos. De meest effectieve maatregel die het kabinet op dit moment kan nemen om het achterstandenbeleid een impuls te geven is simpelweg het bevorderen van integrale VVE. Het werkveld en vrijwel heel politiek Den Haag zijn er klaar voor; laten we dus eindelijk deze stappen vooruit gaan zetten.
Auteur: John Roozenbeek
